Hoe tevreden zijn zij-instromers in het onderwijs over hun verkorte studietraject en eerste jaar in het onderwijs? Verschillen tussen zij-instromers in het po en vo

De Vereniging voor Hogescholen meldde eerder deze maand op haar website dat pabo’s in 2018 voortvarend van start zijn gegaan met het aanbieden van zogenaamde zij-instroomtrajecten. Dit zijn verkorte trajecten voor mensen die al een hbo- of wo-opleiding hebben afgerond en een (gedeeltelijke) overstap naar het onderwijs zouden willen maken. Initiatieven zoals deze zijn hard nodig om het lerarentekort in het primair onderwijs op te lossen. Dergelijke initiatieven zijn ook actueel in het voortgezet onderwijs. Inmiddels zijn er diverse routes waarop een toekomstig leraar zijn onderwijsbevoegdheid kan halen; zo zijn er naast de reguliere lerarenopleidingen ook zogenaamde kopopleidingen; op maat gemaakte trajecten waarmee men binnen één jaar een tweedegraads onderwijsbevoegdheid kan halen.

Gedurende de laatste jaren, nemen er ook steeds meer zij-instromers deel aan de HBO-Monitor. In het kader hiervan hebben we onderzocht hoe de arbeidsmarktintrede van zij-instromers van de pabo en tweedegraads lerarenopleidingen zich verhoudt tot die van reguliere afgestudeerden van dezelfde opleidingen. Hiertoe hebben we de beoordelingen van zij-instromers wat betreft hun studie en functie vergeleken met die van reguliere afgestudeerden. Met behulp van gegevens uit meetjaren 2014 t/m 2018 van de HBO-Monitor is deze groep zij-instromers gedefinieerd als dertigplussers die al eerder een hbo- of wo-opleiding hebben afgerond, als tweede opleiding een verkorte bachelor lerarenopleiding (<=24 maanden) hebben gevolgd en momenteel als leerkracht of docent werkzaam zijn in het basis- of voortgezet onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs.

Net als andere afgestudeerden van lerarenopleidingen werkt het merendeel van de zij-instromers daadwerkelijk als leerkracht in het onderwijs. Tabel 1 toont hoe zij-instromers van de pabo hun opleiding en huidige functie beoordelen in vergelijking tot reguliere pabo-afgestudeerden. Om algemene verschillen te kunnen onderscheiden van leeftijdsverschillen worden de reguliere pabo-afgestudeerden onderverdeeld naar leeftijd.

Allereerst is te zien dat zij-instromers met een pabo-opleiding ongeveer even tevreden over hun huidige functie en werkzaamheden zijn en hun kennis en vaardigheden ongeveer even goed benutten als reguliere pabo-afgestudeerden. Opvallend is dat pabo zij-instromers significant minder tekorten ervaren wat betreft vereiste vaardigheden in hun huidige functie dan reguliere pabo-afgestudeerden tot 30 jaar. Ook zijn pabo zij-instromers significant vaker tevreden over de aansluiting tussen hun functie en de opleiding dan hun regulier afgestudeerde collega’s.

Een vergelijkbaar onderzoek hebben we verricht voor zij-instromers van tweedegraads lerarenopleidingen. Net als bij de pabo, zijn ook zij-instromers die een tweedegraads lerarenopleiding hebben gevolgd ongeveer even tevreden over hun huidige functie als reguliere afgestudeerden van een tweedegraads lerarenopleiding (zie Tabel 2).

Net zoals bij pabo zij-instromers, vertonen zij-instromers van tweedegraads lerarenopleidingen significant minder vaardigheidstekorten dan reguliere afgestudeerden van tweedegraads lerarenopleidingen tot 30 jaar. Daarnaast zijn zij-instromers significant vaker tevreden over de aansluiting tussen hun functie en de opleiding, en zouden ze significant vaker opnieuw voor de lerarenopleiding kiezen dan reguliere afgestudeerden.

Op basis van deze gegevens kan geconcludeerd worden dat pabo zij-instromers en zij-instromers van tweedegraads lerarenopleidingen het minstens even goed doen als reguliere afgestudeerden vanaf 30 jaar en het iets beter lijken te doen in vergelijking tot reguliere afgestudeerden tot 30 jaar. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat zij-instromers meer werkervaring hebben opgedaan in vergelijking tot reguliere afgestudeerden tot 30 jaar. Mede hierdoor kiezen zij-instromers wellicht bewuster voor een baan in het onderwijs, na eerst iets anders te hebben geprobeerd. Verder onderzoek is echter nodig om hierover meer duidelijkheid te verkrijgen.

Terug naar het nieuwsoverzicht